Przedawnienie długów – kiedy następuje?

Zapewne nikt z nas biorąc pożyczkę lub kredyt, nie spodziewa się problemów ze spłatą zobowiązania. Bardzo często zdarza się tak, że po pewnym czasie dłużnik wpada w finansowy dołek i nie jest w stanie regulować należności w terminie lub w ogóle nie oddaje pieniędzy. Okazuje się jednak, że nie zawsze oznacza to problemy. Bywają bowiem długi, których spłacać nie trzeba. O czym mowa? Zobacz, jak działa przedawnienie długów. 

Polskie prawo dokładnie określa uprawnienia i obowiązki każdej ze stron stosunku zobowiązaniowego. Uściśla je także umowa, którą dłużnik podpisuje z wierzycielem przed przekazaniem środków finansowych. W przepisach kodeksu cywilnego funkcjonuje jednak instytucja, którą nazywamy przedawnieniem. Na czym polega? Kiedy mamy z nią do czynienia? Na czyją korzyść działa? 

Kiedy najczęściej wpadamy w długi?

Rocznie nasi rodacy podpisują kilkaset tysięcy umów pożyczkowych czy kredytowych. Duży wpływ na to ma ogólna dostępność tego rodzaju produktów. Instytucje finansowe co rusz kuszą nas swoją ofertą, w której znajdziemy pożyczki bez zaświadczeń, na dowód, bez rejestrów BIK czy ZBP.  Problemy ze spłatą zobowiązania pojawiają się zazwyczaj po kilku miesiącach. Powodów jest mnóstwo, a większość wiąże się z utratą pracy, obcięciem pensji przez pracodawcę czy wzrostem potrzeb materialnych w gospodarstwie domowym. W takich sytuacjach jedynym wyjściem często staje się sięgnięcie po pożyczkę dla zadłużonych. 

Przedawnienie długów – czym jest i kiedy występuje?

Ratunkiem dla wielu dłużników może okazać się tzw. przedawnienie. Pod pojęciem tym rozumiemy możliwość uchylenia się przed koniecznością zaspokojenia roszczeń wierzyciela po pewnym, określonym przepisami prawa terminie biegnącym od momentu, gdy dług stał się wymagalny. Przedawnienie należy do kategorii instytucji prawa cywilnego i na tej płaszczyźnie jest rozpatrywane. Ważną informacją jest, że za długi nie można trafić do więzienia. 

Kiedy przedawnia się dług?

Wielu pożyczkobiorców, którym nie udało się uregulować należności, zastanawia się, kiedy dług się przedawnia? Daty są bowiem w tym przypadku najważniejszym z elementów. Zgodnie z przepisami prawa cywilnego, termin przedawnienia biegnie od chwili uzyskania wymagalności roszczenia. To, po jakim czasie przedawnia się dług, zależne jest od rodzaju zobowiązania.

Pożyczka przedawnienie – po jakim czasie?

W przypadku tego typu zobowiązania przedawnienie długu następuje po 3 latach. Termin biegnie od momentu powstania obowiązku spłaty należności, zgodnie z zapisami zawartymi w umowie. Mówiąc o pożyczkach czy kredytach mamy na myśli także debety, limity na kartach oraz wszelkie inne produkty bankowe oraz udzielane przez wyspecjalizowane podmioty pozabankowe.

Terminy przedawnienia w praktyce

W przepisach prawa cywilnego można znaleźć dwa podstawowe terminy przedawnienia. 3 lata dotyczą przede wszystkim tzw. świadczeń okresowych oraz roszczeń z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Po 10 latach natomiast przedawniają się roszczenia majątkowe lub stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu. Dla niektórych rodzajów zobowiązań przewidziano jednak inne, często skrócone terminy.

Dla przykładu, zadłużenie z tytułu nieopłacenia mandatu lub umowy przewozu czy przedwstępnej umowy sprzedaży ulega przedawnieniu po roku; a roszczenie z tytułu umowy sprzedaży, umowy o dzieło czy dokonanej dostawy – 2 latach. Należności wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powstałe po 2012 roku przedawniają się po 5 latach, tak samo zobowiązania natury podatkowej (VAT, dochodowy itd.).

Żądanie dłużnika

Przedawnienie długów nie następuje z urzędu, lecz na skutek konkretnie sformułowanego wniosku samego dłużnika. Aby uchronić się przed egzekucją majątku, osoba zadłużona powinna zaakcentować podczas działań windykacyjnych chęć skorzystania ze swojego uprawnienia. Mimo przedawnienia, dług bowiem nie znika, lecz w istocie nie może być egzekwowany.

Przedawnienie długów u komornika

Kiedy przedawnia się dług oznacza to, że wszelkie działania komornika będą z góry spisane na porażkę. Mimo to, może on rozpocząć egzekucję. Postępuje bowiem zgodnie z prawem, a także na podstawie tytułu wykonawczego wydanego przez sąd. Zadaniem komornika nie jest bowiem badanie zasadności danego postępowania. Windykacja przedawnionego długu w tym przypadku jest jednak nieskuteczna, co dłużnik jest w stanie szybko udowodnić. Wówczas komornik musi zwrócić wszystkie zajęte środki.

Ostatnia szansa wierzyciela

Aby nie stracić możliwości walki o swoje prawa, wierzyciel jeszcze przed terminem przedawnienia, powinien przerwać jego bieg. Jednym ze sposobów jest złożenie pozwu przeciw dłużnikowi lub rozpoczęcie mediacji. Co ważne, rękę do ugody może wyciągnąć sama osoba zadłużona. Wystarczy dobrowolna spłata należności, dzięki czemu obie strony zaoszczędzą sporo czasu.

Kiedy przedawnia się dług a świadomość dłużnika

Co jednak w przypadku, gdy dłużnik nie zna się na przepisach prawa i dobrowolnie odda pieniądze, mimo że zobowiązanie się przedawniło? W takiej sytuacji spłata należności zamyka całą sprawę. Dłużnik nie ma już prawa dochodzić zwrotu środków z tytułu przedawnienia, a wierzyciel może cieszyć się z zaspokojenia jego roszczeń. Przepisy nie przewidują żadnych dodatkowych kroków prawnych.